Զմրուխտ գարունն էր հյուր եկել բնությանը: Այգում ու անտառներում քաղցրահնչյուն երգում էին թռչունները: Արևը իր ջերմ ժպիտով ող—ունում էր նորաբաց բողբոջներին: Բնությունը զարթոնք էր ապրում: Ծեր այգեպանն իր այգում մի փոքրիկ եղևնի տնկեց: Եղևնին նման էր կանաչ հանդերձ հագած, շփոթված երեխայի: Արևի շողերը հազիվ էին հասնում նրան: Մի մեծ, հզոր բարդի իր ճյուղերով փակել էր արևի ճանապար—ը: Եղևնին տխրում էր արևի կարոտից: Նա բարձրահասակ բարդու ստվերի տակ իրեն զգում էր խե—ճ ու ան—գնական:
Մի օր էլ փոքրիկ եղևնին չդիմացավ ու սկսեց բարձրաձայն արտասվել: Հպարտ բարդին լսեց նրա լացի ձայնը ու հարցրեց.
-Ինչո՞ւ ես լաց լինում, այգեպանը լացկաններին չի սիրում:
-Ես լացկան չեմ, բայց արևի շողերը ինձ չեն հասնում եվ ես վախենում եմ, որ միշտ փոքրիկ կմնամ: Իսկ ես այնքա ՜ն եմ ուզում մեծանալ, գեղեցիկ ծառ դառնալ,-ասաց փոքրիկ եղևնին:
Բարդին արհամար—անքով վերևից քմծիծաղ տվեց.
-Մի քեզ նայի՛ր, քո թույլ ճյուղերին: Դու չես կարող մեծանալ: Իսկ հիմա ինձ նայի՛ր: Տե՛ս, թե որքան հզոր եմ ու ուժեղ: Եվ այնքան պիտի բարձրանամ, որ ճյուղերս երկինք հասցնեմ:
Փոքրիկ եղևնին ավելի կ—կվեց ու ինքնամփոփ դարձավ: Այդպես անցավ գարունը և եկավ շոգ ամառը: Բարդու սաղարթն ավելի փարթամացավ: Արևի ճառագայթները չէին կարողանում ճեղքել նրա հզոր ճյուղերը, որպեսզի հասնեն եղևնուն: Իսկ փոքրիկ եղևնին այնքա՜ն էր ուզում աճել ու մեծանալ:
Եղևնին կրկին սկսեց կամացուկ հեծկլտալ: Անպատկառ բարդին շրջվեց և գոռաց նրա վրա.
-Ի՞նչ ես նորից նվնվում:
Եղևնին լացակումած շշնջաց.
-Խնդրում եմ, խղճա՛ ինձ, մի քիչ բացի՛ր ճյուղերդ: Թող արևը ինձ էլ հասնի:
-Այդ էր պակաս, որ քեզ նման խղճուկի համար նեղացնեմ իմ ճյուղերին,-հոխորտաց բարդին:
Փոքրիկ եղևնին ձայնը կտրեց: Ամառն էլ անցավ ու եկավ ոսկեհեր աշունը: Բարդին աշնանային զգեստ հագավ: Նրա կանաչ-դեղին տերևները անհոգ խաղում էին իրար հետ: Բայց ահա խոր աշնան անսիրտ քամին պոկոտեց բարդու տերևներն ու ցաքուցրիվ շպրտեց դեսուդեն: Բարդին լրիվ մերկացավ ու սկսեց դողալ: Ալեհեր ձմեռն իր ցուրտ շնչով սառեցրեց ողջ բնությունը: Բարդին սարսռաց ցրտից ու նրա բնին արցունքի սառած բյուրեղներ երևացին: Բարդին նայեց փոքրիկ եղևնուն, որ դեռ կանաչ էր ու չէր մրսում:
-Խնդրում եմ, գրկի՛ր իմ բունը, թե չէ ես կմեռնեմ ցրտից,-հուսահատ աղերսեց բարդին:
-Երբ ես լալիս էի, դու ինձ չէիր օգնում: Երբ ես խնդրում էի, դու չէիր լսում իմ ձայնը: Բայց ես կօգնեմ քեզ: Չէ՞ որ մենք բոլորս մեր մայր բնության զավակներն ենք,-ասաց եղևնին:
Փոքրիկ եղևնու բարի սիրտը լցվեց խղճահարությամբ և նա իր մատղաշ, կանաչ ճյուղերով փաթաթվեց ու գրկեց բարդու սառած բունը:
Առաջադրանքներ
- Դեղինով նշված բառերը դուրս բեր և գրիր դրանց հոմանիշները:
զմրուխտ-զմրուխտաքար
ջերմ – տաք
երեխա- մանուկ
հազիվ – մի կերպ
հզոր – մեծ, ուժեղ
տխրել – վշտանալ
արտասվել – լացել - Մոխրագույնով նշված բառերի համար իմաստով հակառակ բառեր գրիր։
թույլ – ուժեղ
մեծանալ-փոքրանալ
բարձրանալ-իջնել
կամացուկ -բարձրաձայն
գոռալ -լռել
բացել-փակել
հագնել- հանել - Շագանակագույնուվ նշված բառերը դուրս բեր և գրիր երկու արմատները, նաև նշիր, թե բառն ըստ կազմության ինչպիսին է, օրինակ` մարտադաշտ- մարտ-ա-դաշտ, բարդ բառ
քաղցրահնչյուն – քաղցր-ա-հնչյուն, բարդ բառ
այգեպան – այգի-պան, բարդ բառ
բարձրահասակ – բարձր-ա-հասակ, բարդ բառ
փոքրիկ – փոքր-իկ, ածանցավոր բառ
ինքնամփոփ- ինքն-ամփոփ, բարդ բառ
անպատկառ – ան-պատկառ, ածանցավոր բառ
ոսկեհեր – ոսկի – հեր, բարդ բառ
անսիրտ – ան – սիրտ, ածանցավոր բառ
դեսուդեն – դես-ու-դեն, բարդ բառ
հուսահատ – հուս-ա-հատ, բարդ բառ
խղճահարություն – խիղճ-ա-հար-ություն, բարդ ածանցավոր - Անծանոթ բառերը դուրս բեր և գրիր դրանց բացատրությունը:
հանդերձ – հագուստ, արհամարհանք – քամահրանք, քմծիծաղ, սաղարթ – տերևներ, հեծկլտալ – լացել, անպատկառ – անամոթ, մերկանալ – տկլորանալ, ալեհեր – սպիտակ մազերով, աղերսել – խնդրել, - Սևացրած բառերում գծիկների փոխարեն լրացրու պակասող տառերը։ Լրացնելուց հետո քեզ բառարանով ստուգիր։
ողջունել, ճանապարհ, խեղճ, անօգնական, արհամարհանք, կծկվել, - Ինչո՞ւ էր արտասվում եղևնին:
Եղևնին ուզում էր, որ նրա մոտ էլ հասնեն արևի շողերը, բայց բարդին չէր թողնում, որ շողերը հասնեն նրան և եղևնին մեծանա։ - Ի՞նչ սովորեցիր այս պատմվածքից:
Չի կարելի լինել մեծամիտ և նեղացնել փոքրիկներին։ - Մեկական բառով բնութագրիր, ապա նկարագրիր բարդուն և եղևնուն:
Բարդի – մեծամիտ, եղևնին – բարի
Բարդին մեծ, հզոր, բայց մեծամիտ ծառ է, իսկ եղևնին փոքրիկ է ու շատ բարի։ - Դուրս գրիր այն հատվածը, որտեղ երևում է եղևնու բարությունը:
Փոքրիկ եղևնու բարի սիրտը լցվեց խղճահարությամբ և նա իր մատղաշ, կանաչ ճյուղերով փաթաթվեց ու գրկեց բարդու սառած բունը: - Դուրս գրիր այն հատվածները, որտեղ
Ա. Բնութագրվում է քամին
Բայց ահա խոր աշնան անսիրտ քամին պոկոտեց բարդու տերևներն ու ցաքուցրիվ շպրտեց դեսուդեն:
Բ. Նկարագրված է այգեպանը
Ծեր այգեպանն իր այգում մի փոքրիկ եղևնի տնկեց:
Գ. Նկարագրված է աշունը
Ամառն էլ անցավ ու եկավ ոսկեհեր աշունը: Բարդին աշնանային զգեստ հագավ: Նրա կանաչ-դեղին տերևները անհոգ խաղում էին իրար հետ: Բայց ահա խոր աշնան անսիրտ քամին պոկոտեց բարդու տերևներն ու ցաքուցրիվ շպրտեց դեսուդեն:
Դ. Նկարագրված է ձմեռը
Ալեհեր ձմեռն իր ցուրտ շնչով սառեցրեց ողջ բնությունը: