Թումանյանական խնդիրներ և խաչբառ

1.«Պոչատ աղվեսի» պոչը նրա  մարմնի երկարության 5/9 մասն էր։ Որքա՞ն էր աղվեսի պոչի երկարությունը, եթե աղվեսի մարմնի երկարությունը 90 սմ էր։ 90:9×5=50 uմ

2.  «Շունն ու կատուն» բալլադում կատուն 40 սմ երկարությամբ   գառան մորթուց կարող էր շան համար 1 գդակ կարել։ Որքա՞ն էր շան ճանկած  գառան  մորթու երկարությունը, եթե կատուն այդ մորթուց իր համար 3 միանման  գդակ կարեց, որոնցից յուրաքանչյուրի երկարությունը  շան 1  գդակի  համար անհրաժեշտ գառան մորթու  երկարության  3/4  մասն է կազմում: 30:4×3=90

3.  «Ոսկու կարասը» հեքիաթում, եթե իմաստունները վճռեին, որ  կարասի մեջ եղած ոսկու  2/6 մասը պետք է տալ  վարող գյուղացուն, իսկ մնացած մասը` հողատիրոջը, ապա հողատիրոջը  ոսկու  ո՞ր մասը կհասներ։
6/6-2/6=4/6=2/3

4.  «Բարեկենդանը» հեքիաթում մարդը որքա՞ն բրինձ էր գնել, եթե  յուղն ու բրինձը միասին  100 կգ էին  ու  հայտնի է, որ բրինձը  3 անգամ շատ էր կշռում յուղից։ 100:4=25=25×3=75

5. «Կիկոսի մահը» հեքիաթում  հայրը աղջկան  ուղարկում է աղբյուրից ջուր բերելու  և  տալիս է  5 լ և 4 լ տարողությամբ 2 կուժ։  Կկարողանա՞  այդ կուժերի  օգնությամբ աղջիկը  աղբյուրից բերել  ճիշտ 2 լ  ջուր։
Հնարավոր է։

6. Թումանյանական խաչբառ(pdf)СКАЧАТЬ

Թումանյանական խաչբառ(word)СКАЧАТЬ

7.Սիրելի սովորողներ, ընտրեք Հովհաննես Թումանյանի հեքիաթներից որևէ մեկը և կազմեք խնդիր:

8. Սիրելի սովորողներ, ընտրեք Հովհաննես Թումանյանի հեքիաթներից որևէ մեկի վերնագիրը, օգտվեք թվերը գրելու հնամենի եղանակից, կազմեք խաչբառ, որի պատասխանը լինի հենց այդ վերնագիրը:

9. Կրճատեք կոտորակները.

  • 30/60=1/2
    30:30=1
    60:30=2
  • 15/25=3/5
    15:5=3
    25:5=5
  • 49/63=7/9
    49:7=7
    63:7=9
  • 51/6=7/2
    51:3=7
    6:3=2
  • 84/24=7/2
    84:12=7
    24:12=2
  • 35/70=1/2
    35:35=1
    70:35=2
  • 45/125=9/25
    45:5=9
    125:5=25
  • 11/121=11/1
    121:11=11
    11:11=1
  • 32/72=4/9
    32:8=4
    72:8=9
  • 45/100=9/20
    45:5=9
    100:5=20
  • 25/100=1/4
    25:25=1
    100:25=4

Բարեկենդանի ծես

  • Ի՞նչ է նշանակում Բարեկենդան։ Բարեկենդան բառացի նշանակում է կենդանություն, բարի կյանք: Բարեկենդան բառը կազմված է բարի և կենդանություն բառերից, գրաբարում նշանակել է ուրախություն:
  • Ո՞ր տիկնիկն էր Բարեկենդանի ճոխ ուտելքիների հովանավորը։ Ուտիս տատը։
  • Ինչպե՞ս էին նրա հետ վարվում Բարեկենդանի վերջին օրը։
    Բարեկենդանի վերջին օրը՝ Բուն Բարեկենդանին, Ուտիս տատին հանդիսավոր կերպով գլորում էին սարի գլխից։

Արջաորս: Հ. Թումանյան

  1. Համառոտ պատմեք, թե ինչպես արջը եկավ և տարավ խոզին։ Արջը մարդու նման երկու թաթի վրա էր կանգնում և թաքուն խոզեր վերցնում, տանում։
  2. Տարվա ո՞ր եղանակին էին տեղի ունենում իրադարձությունները։ Դեպքը տեղի էր ունենում աշնանը։
  3. Բացատրեք հետևյալ նախադասությունը՝ «գոմի դռանը մի կրակ վառել, որ բոցն աստծու ոտներն էրում է»։ Գոմի դիմաց խարույկ է վառել, որի բոցը շատ բարձր է։
  4. Ըստ պատմվածքի՝ գողության գնացող արջն ի՞նչ սովորություն ուներ։ Գողության գնացող արջը սովորություն ուներ մարդու նման կանգնել երկու թաթի վրա։
  5. Տեքստից դուրս գրեք 10 բառ, որ սկսեն բաղաձայնով, ավարտվեն ձայնավորով։
    Բայաթի, տարի, տղա, չորսոտնանի, տեղը, ներքի, մերունը, ձգեցի, կռացրի, հրացանը։
  6. Տեքստից դուրս գրեք 5-ական անձնանիշ և իրանիշ գոյական։
    Անձ-ավագ, տղա, մարդ, ես, մինը
    Իր-խոզ, գիշեր, շուն, հրացան, արջ։

“Գանձերի կղզին”, Ռոբերտ Լուիս Ստիվենսոն

Գլուխ 1-2
Հիմա ես կարդում եմ Ռոբերտ Լուիս Ստիվենսոնի “Գանձերի կղզին” գիրքը, որը պատմում է մի ծեր ծովագնացի մասին։ Նա գալիս է ծովախորշում գտնվող մի պանդոկ և սենյակ է պահանջում՝ այնտեղ ապրելու համար։ Նրա երեսին սպի է լինում, և բոլորը նրան ասում են նավապետ։ Ամեն երեկո նա ռոմ է խմում, երգում է նավաստիների հին երգը և պատմում վախենալու պատմություններ։ Պանդոկի այցելուների մի մասը վախենում են նրանից, իսկ երիտասարդները ուրախանում, նույնիսկ երկրպագում են նրան։ Նա իր հետ բերել է մի սնդուկ, որը երբեք չի բացել, բայց պինդ-պինդ փակել է իր սենյակում։ Այդ ծեր ծովայինը վախենում էր միոտանի ծովայինից։ Պանդոկի տիրոջ տղային նա ամսեկան գումար էր տալիս, որ հենց պանդոկում հայտնվի այդ միոտանին, նա իրեն ասի։ Ծեր ծովայինը հաճախ էր հարբում, հայհոյում, բռունցքով խփում սեղանին ու սպառնում, երբ նրան խանգարում էին։ Այս ամենը վատ է ազդում պանդոկի տիրոջ վրա, և նա շուտով ծանր հիվանդանում է։ Մի օր, երբ բժիշկ էր եկել պանդոկ ու սենյակում խոսում էր, ծովայինը բռոնցքով խփեց սեղանին ու պահանջեց, որ լռեն, հետո հանեց դանակով սպառնաց։ Բայց բժիշկը չվախեցավ և ասաց, որ եթե այդպես շարունակի, նրան կդատի ու կախաղան կհանի։ Եվ ծովայինը լուռ նստեց իր տեղը։
Մի օր պանդոկ եկավ մի մարդ, ով շատ նման էր ծովայինի և ասաց, որ փնտրում է իր ընկեր Բիլիին։ Իսկ նավապետ Բիլին այդ ժամանակ գնացել էր զբոսնելու։ Երբ նա եկավ ու տեսավ ծովայինին, նրան անվանեց Սև գամփռ։ Այդ մարդու ձեռքին երկու մատ էր պակասում։ Նրանց զրույցը միանգամից դարձավ վեճ, հետո հայհոյանքներ լսվեցին, հետո նրանք հանեցին սրերը ու սկսեցին կռվել։ Նավապետը ուսից վիրավորեց Սև գամփռին, նա դուրս փախավ ու շատ արագ հեռացավ։ Իսկ մի քանի րոպե հետո նավապետն ընկավ գետնին։ Բժիշկը, որը եկել էր պանդոկի հիվանդ տիրոջ մոտ, մոտեցավ նավապետին, բացեց ձեռքը, երեկից արյուն թողեց, և նավապետը ուշքի եկավ։ Նա կաթված էր ստացել։ Բժիշկը խստիվ արգելեց նրան ռոմ խմել, թե չէ նա երկրորդ կաթվածը կստանա ու արդեն կմահանա։ Նավապետին տարան սենյակ և պառկեցրեցին անկողին, որտեղ, ինչպես ասաց բժիշկը, նա պետք է մնար մեկ շաբաթ։

Հայաստանը մեր հայրենիքն է

Հայաստանում մենք ծնվել էնք և մեծացել էնք առաջ մենք մեծ երկիր էինք բայց հիմա մենք փոքր էնք բայց ունենք շատ լեռեր օրինակ՝ սիս և մասիս լեռերը սիսը փոքրն է իսկ, մասիսը մեծը ամենաբարձր տեղը հայաստանում արագածն է այն համարյա 5 կիլոմետր բարձրությամբ է:

Հայաստան ասելիս

  • Ի՞նչ ես զգում բանաստեղծությունը կարդալիս։Որ շատ մարդկանց մասը կմեռներ Հայաստանի համար
  • Քո կարծիքով հայրենիքի նկատմամբ սերն ինչպե՞ս պետք է արտահայտել։Օգնում եմ ընկերներիս և ընտանիքիս
  • Ինչո՞ւ է հեղինակը բանաստեղծության մեջ շարունակ նույն տողը կրկնում։Որովհետև նա չգիտի խի է այդ ամեն ինչը կատարվում
  • Տեքստից դուրս գրեք բոլոր այն բառերը, որոնք հոգնակի թվով են գործածված։Այտեր,ծնկեր,աչքեր,թևեր

Կոտայքի մարզ

Մարզի տարածքն ընդգրկում է Կոտայքի սարավանդը, Մարմարիկ գետի ավազանը, Հրազդան գետի ավազանի վերին ու միջին հատվածը, ինչպես նաև Գեղամա լեռնաշղթայի արևմտյան լանջերը։ Այն հարավ-արևմուտքից սահմանակից է մայրաքաղաքին, արևմուտքից՝ Արագածոտնի, հյուսիսից՝ Լոռու, հյուսիս-արևելքից՝ Տավուշի, արևելքից՝ Գեղարքունիքի և հարավից՝ Արարատի մարզերին, նաև կոտայքը չունի սահման։

Լեզվական աշխատանք 19/09/2023

25.Տրված բառերը հնչյունախմբերի են բաժանված: Ուշադրությո´ւն դարձրու դրանց մեջ մտնող ձայնավորներին ու բաղաձայններին և պատասխանի´ր հարցերին:

Մարդասեր – մար-դա-սեր, կառապան – կա-ռա-պան, ձեռագիր

-ձե-ռա-գիր, հեռագիր-հե – ռա-գիր, մեղեդի – մե-ղե-դի, բարեկամ

-բա-րե-կամ,աշակերտ – ա-շա-կերտ, ուրիշ- ու-րիշ, օղապարան

-օ-ղա-պա-րան, օրինակ – օ-րի-նակ:

Վանկը քանի՞ հնչյունից կարող է կազմվել: Վանկը կարա կազմվի 1 հնչյունից սկսված։

Վանկում ինչպիսի՞ հնչյունի առկայությունն  է պարտադիր: Վանկում պարտադիր է որ լինի 1 ձայնավոր։

26. Նախորդ վարժության օրինակով՝ տրված բառերը վանկերի բաժանի´ր (փակագծում տրված է դրանց քանակը):

Ար-ա-հետ (3), կա-ծան (2), հե-րոս (2), բե-րան-բաց (3), արկ-ած-ա-յին

(4), արդ-ար-ադ-ատ (4), կար-գա-պահ (3), հեր-թա-կան (3),

Մատ-ակ-ար-ար-ել (5), ազ-ատ-ա-սեր (4):

27.Տրված են վանկեր: Վերականգնի´ր վանկատված (վանկերի բաժանված) բառերը:

Օրինակ՝

թե-թե-վա-նալ – թեթևանալ:

Ա. Տե-րև-տերև, ա-րև-մուտք-արևմուտք, ա-րև-կող-արևկող, Տա-թև-Տաթև:

Բ. Տե-րե-վա-թափ-տերևաթափ, անձ-րե-վա-յին-անձրևային, ա-րե-վոտ-արևոտ, հե-վալ-հևալ, բե-վե-ռա- յին-բևեվերային, ձե-վա-կան-ձևական, թե-վա-վոր-թևավոր, ու-ղե-վոր-ուղևոր,սե-վա-նալ-սևանալ:

28.Տրված բառերը վանկատի´ր (վանկերի բաժանի՛ր): Ընդգծի՛ր այն  ևերը, որոնք վանկատման ժամանակ երկու տառով (ե, վ) չեն գրվում:

Սևուկ-սե-վուկ, թեթևություն-թե-թև-ութ-յուն, անձրև-անձ-րև, բարևել-բա-րե-վել, կարևոր-կա-րե-վոր, արևշող-ա-րև-շող, թևանցուկ-թև-ան-ցուկ, տևական-տև-ակ-ան, թեթև-թե-թև:

29.Տրված վանկերը միացրո´ւԸնդգծվածներն ինչո՞ւ են կոչվում գաղտնավանկ:

 Օրինակ՝

սըր-տոտ – սրտոտ:

Գը -լուխ-գլուղ, աս-տըղ-աստղ, հըռ- ֊չակ-հռչական, գը-նացք-գնացք, վըխ -տալ-վխտալ, ան-կըրկ -նե-լի-անկրկնելի, շը-րըխ-կան-շրըխկան, թըռ-վը-ռալ-թռվըռալ, կըրկ-նու-թյուն-կրկնություն, ձե-ռըն-տու-ձեռնտու:

30.Տրված բառերը վանկատի´ր՝  գաղտնավանկի ը –երը  գրելով:

Կըր-կին, դռնբաց-դըռ-նա-բաց, երբեմն-եր-բե-մըն, գրքային-գըր-այ-ին, կրակ-կը-րակ, ուրեմն-ուր-եմ-ըն, ծանր-ծա-նըր, սրտաբաց-սըր-տա-բաց, զվարթ-զը-վար-դա-նալ, տխրել-տը-խր-ել, խմբավորել-խըմ-բա-վո-րել:

31.Տրված բառերը վանկատի´ր:

Ա.Ար-քա-յա-կան, մեծ-ան-ալ, կեն-տրո-նա-կան, վեր-ջնա-կան, ճեր-մակ-աթև:

Բ-Հևա-սպ-առ, կեղ-ևա-պատ, տերև-աթ-ափ, կա-րև-որ-ել, թևա-տա-րած:

Գ. Անկ-րկն-ելի, անդ-նդա-խոր, մտ-ած-ել, մրց-ան-ակ, գտնել, արկղ:

32.Փորձի´ր բացատրել, թե ինչո՞ւ  է բաժինն անվանվել  «Հնչյունաբանություն»:

Վանկ է կոչվում բառի մեջ մտնող հնչյունը կամ հնչյունախումբը, որն արտաբերվում (արտասանվում) է մեկ շնչով:

Ձայնավորները վանկարար (վանկ կազմող) հնչյուններ են. առանց ձայնավորի վանկ չկա:

Վանկը կարող  է նաև մի հնչյունից (ձայնավորից) կազմված լինել:

Երկու ձայնավորների միջև եղած մեկ բաղաձայնն անցնում է հաջորդ վանկին:

Երկու ձայնավորների միջև եղած երկու և ավելի բաղաձայններից միայն մեկն է անցնում հաջորդ վանկին: Բառի մեջ վանկարար ը հնչյունը չի գրվում. նա միայն վանկատման ժամանակ է երևում: