Հ․ Թումանյան «Արծիվն ու կաղնին»

1․Ըստ բալլադի ո՞վ է հավքերի արքան, ո՞վ է անտառի արքան։ Կենդանական աշխարհում, բնության մեջ ուրիշ ի՞նչ արքաների մասին գիտեք։ Ինչո՞ւ են հենց դրանք համարվում արքաներ։ 
Արծիվը հավքերի արքան է, իսկ կաղինը՝ անտառի։ Ես գիտեմ կենդանիների արքային՝ առյուծն է, որովհետև նա ամենաուժեղն է։ Ծաղիկների թագուհին՝ վարդը, որովհետև այն ամենասիրունն է։
2․Համացանցից կարդա և իմացիր թե դարը քանի տարի է ու գրիր 500 տարին քանի՞ դար է։
Դարը 100 տարի է իսկ 500 տարին 5 դար է։
3․Բալլադից դուրս գրիր ածանցավոր 3 բառ և դրանց ածանցներով նոր բառեր կազմիր։
պարծենկոտ-վածկոտ
սաստիկ-ջրիկ
կաղնին-վայրի
4․Քո կարծիքով ո՞վ էր ավելի դիմացկուն․ պատասխանդ հիմնավորիր։
Կաղինը, որովհետև նա մի տեղում մնաց 500 տարի։
5․Բալլադից դուրս գրեք 10 ածական, դրանցով փոքր պատմություն մտածեք և հրապարակեք բլոգում։
Մեծ
լավ
թույլ
պինդ
սաստիկ
հզոր
խոր
ծերացած
անզոր
թարմ

Մի անգամ երկու ընկեր սպիտակ առջը և պինգվինը որոշեցին նայել ով ավելի շատ մի տեղում կմնա։ Առջը մեծ, հզոր բայց ծերացած էր, իսկ պինգվինը թույլ, սաստիկ բայց թարմ էր։ Նրանք կանգնեցին սսառույցի վրա։ Եվ պինգվինը կանգնեց լավ և պինդ սառույցի վրա, իսկ առջը թույլ։ Մի րոպեից հետո առջը ընկնում է խոր ջրի մեջ, որովհետև սառույցը ջարդվել էր։ Առջը որոշեց բռնվել պինգվինի մոտի պինդ սառույցի վրա բայց հետո սառույցը ջարդվում է և պինգվը ընկնում է ջուր առջի մոտ։


6․Կաղնին էլ փըռեց ճյուղերն երկաթի,
Խո՜ր ու խոր մխեց ճանկերն արմատի

Ինչպե՞ս  կարող են ճյուղերը երկաթի լինեն, իսկ արմատները ճանկեր ունենան։
Ճյուղը երկաթի նման պինդ է իսկ արմատները այնքան սուր էն որ մտելեն հեղի մեջ ոնց որ ճանկեր։

Լեզվական աշխատանք 280-283

280. Նախադասությունները լրացրո՛ւ: Գրածդ բայերն ընդգծիր:

Աշխարհը շատ ուրախ կլինի, եթե ավտոմեքենաները էլեկտրիկական լինեն և բոլորը խաղաղվեն:
Մարդիկ շատ բարի կլինեն, եթե նրանք իրար սիրեն և ընկերներ լինեն:
Ապրելը շատ անհետաքրքիր կլինի, եթե մարդիկ ընկերներ չունենային:
Նրա աչքի լույսը կդառնաս, եթե բարի և խաղաղ լինես:

281. Նախադասությունները լրացրո՛ւ: Գրածդ բայերն ընդգծի՛ր:

Աշխարհը շատ տխուր կլինի, եթե բոլորը ավելի ջղայնանան:
Ամեն օր դպրոց գալը տոն կլինի, եթե ձիեր քշենք, բարի կատուներ և շներ ունենանք և դրսում հետաքրքիր խաղեր խաղացինք:
Աշխարհում ամենաերջանիկ մարդը կլինեմ, եթե շատ կատուներ ունենամ:
Փողոցում ոչ մի ավտոմեքենա չի լինի, եթե մարդիկ կարողանային մի տեղից մի տեղ հասնել ոտքով մի վայրկյանում:

282. Նախադասությունները լրացրո՛ւ: Գրածդ բայերն ընդգծի՛ր:

Եթե ոչ մեկին ոչինչ չարգելեն, Երկիր մոլորակը կպայթեր:
Եթե մարդիկ լաց լինելն ու ծիծաղելը մոռանան ամեն ինչ տխուր կլիներ:
Եթե մեր գրադարանի բոլոր գրքերը կարդաս, դու շատ խելացի կլինես և շատ հետաքրքիր պատմվածքներ կպատմես:
Եթե դպրոցական օրենքները աշակերտները հաստատեն, ամենինչ խաղաղ կլինի:

283. Նախադասությունները լրացրո՛ւ: Գրածդ բայերն ընդգծի՛ր:

Եթե տիեզերագնաց դառնամ, ես կգնամ Մարս:
Եթե իմ բոլոր երազանքներն իրականանան, ես շատ ուրախ կլինեմ:
Եթե նախօրոք ամեն ինչ հայտնի լինի, Երկիր մոլորակի վրա մարդ չեր լինի, որովհետև նրանք կգնան ուրիշ երկիր:
Եթե ժամանակ ունենամ, ես կգնամ դուրս:
Եթե դու շատ ազատ ժամանակ ունենայիր, ի՞նչ կանեիր։
Եթե երկրի վրա մենակ լինեիր, ի՞նչ կանեիր։
+

“Հսկան” Մաս 2

1․Բնութագրեք հսկայի մորը, ձեր խոսքը հիմնավորեք տեքստից դուրս բերված հատվածներով։
Մայրը շատ հանգիստ էր և պատերազմ չէր ուզում։
2․ Ի՞նչ սովորեցրեց ձեզ բալլադը։
Որ ավելի լավ է լինել հանգիստ քան լինել կռվարար։
3․ Սևով նշված բայերի դեմքը, թիվը, ժամանակը գրեք։
Չեմ ճանաչում-3-րդ, հոգնակի, ներկա։
Գան-3-րդ, հոգնակի, ներկա։
Ապրե՛ք-2-րդ, հոգնակի, ներկա։
Հաչում-3-րդ, հոգնակի, ներկա։
Փչեցին-3-րդ, հոգնակի, անցյալ։
Են քշում-3-րդ, հոգնակի, ներկա։
Կոտորվեցին-3-րդ, հոգնակի, անցյալ։
Տեսան-3-րդ, հոգնակի, անցյալ։
4․ Բալլադից դուրս գրեք գործիական հոլովով դրված 3, բացառական հոլովով դրված 2 գոյական։
Հազարներով, տակովն, բռով։
Ինձնից, տեղից, խըռըմփոցից։
5․ Գրեք ստեղծագործական աշխատանք «Եթե ես շա՜տ ուժեղ և հարուստ լինեի» վերնագրով։

Լեզվական աշխատանք 253-259

Բայի դեմքը, թիվը, ժամանակը

253. Կետերի փոխարեն մտածել բայը տեղադրի՛ր համապատասխան ձևով:

            Այդ մասին նա հազար անգամ մտածել է ու ոչ մի եզրակացություն չէր արել:
            Դու ինչի՞ մասին մտածում, որ այդպես հանկարծակի վեր թռար:
            Երբ ես մտածեցի այդ մասին, աշխարհը փոխվում է աչքիս:
            Երանի՜ մտածեիր ու հետո անեիր, այդ դեպքում ամեն ինչ ուրիշ կլիներ:
            Մտածի ամեն ինչ ծանր ու թեթև արեց ու որոշեց մինչև հեռանալն անպայման տեսնել նրան:
            Մտածի, հետո՛ արա, թե չէ ստիպված անընդհատ ներողություն ես խնդրում:

254. Նախադասություններում գործողություն կատարողի անունը չկա. գտի՛ր՝ մե՞կն է, թե՞ մեկից ավելի (եզակի՞ է թե՞ հոգնակի):

Ես Զարմացա (Եզակի): Մենք Տեսանք (հոգնակի): Դու Փնտրում ես (եզակի): Մենք Վազում եք (հոգնակի) : Նա Կտա (եզակի) : Դու Կհասնեն (եզակի) :

255. Պարզի՛ր, թե տրված բառախմբերն ի՞նչ սկզբունքով են կազմված:

            Ա. Մտնեմ, տարա, հասել է, գալիս եմ, վազում ես, թռչի, ունես պիտի հասկանա,             գրավել է, կգտնեմ:
           
Բ. Մտնենք, տարանք, հասել են, գալիս ենք, վազում եք, թռչեն, ունեք, պիտի             հասկանաք, գրավել են, կգտնենք:

Ա-խմբի բառերը եզակի են, իսկ Բ-խմբում հոգնակի։

256. Նախադասությունը լրացրո՛ւ: Պատասխանի՛ր հարցին:

            Բայն ունի երկու թիվ՝ եզակի և հոգնակի :
            Բայերից բացի՝ ո՞ր բառերը թիվ ունեն:

Թիվ ունեն նաև դերանունները։

257. Գրի՛ր, թե յուրաքանչյուր նախադասության մեջ գործողություն կատարողն ո՞վ է, և ընդգծի՛ր այն բառը, որը հուշեց:

            Օրինակ՝
Վերջերս այնտեղ հաճախ եք հյուր գնում: – Դուք:

            Երկու հարյուր կիլոմետր կտրել, եկել եմ, որ մի բան հարցնեմ: -Ես։
            Ծաղկած ճյուղը քո այգու եղրևանուց ես կտրել: – Դու։
            Շան վզին փոքրիկ ռադիոընդունիչ էր ամրացրել: – Դու։
            Անձավում ճանճի մեծության թռչուններ տեսանք: – Մենք։
            Հետաքրքիր բան եք մտածել: – Դուք։
            Մեզ ամեն տարի այցելում են: – Նրանք։

259. Պարզի՛ր, թե տրված բառախմբերն ի՞նչ սկզբունքով են կազմված:

            Ա. Երգում եմ, բերել եմ, լսեցի, լռեմ, կգամ, պիտի բարձրանամ:
            Երգում ենք, բերել ենք, լսեցինք, լռենք, կգանք, պիտի բարձրանանք:
            Բ. Երգում ես, բերել ես, լսեցիր, լռես, կգաս, պիտի բարձրանաս:
            Երգում եք, բերել եք, լսեցիք, լռեք, կգաք, պիտի բարձրանաք:
            Գ. Երգում է, բերել է, լսեցի, լռի, կգա, պիտի բարձրանա:
            Երգում են, բերել են, լսեցին, լռեն, կգան, պիտի բարձրանան:
Ա-խմբում բայերը առաջին դեմքով են Բ-խմբում՝ երկրորդ, իսկ Գ-խմբում՝ երրորդ։

Հ․ Թումանյան “Հսկան””

  • Պատմեք իշխանի մասին՝ մջբերելով բալլադից հատվածներ։
    Իշխանը մի մեծ ,ուժեղ , հարուստ հսկա էր։ Մարդիկ նրանց աչքին մոծակի նման էին։
  • Ըստ հեղինակի իշխանի մեծությունն ինչով էր չափվում․

բարությամբ
համբերատարությամբ
չարությամբ
հարստությամբ
հզորությամբ

  • Ինչո՞ւ հսկան չվախեցավ Մեծ իշխանից։
    Հսկան չվախեցավ Մեծ իշխանից, որովհետև հսկան շատ ավելի ուժեղ էր քան իշխանը։
  • Դեղինով նշված ածականները դրեք համեմատության աստիճաններով։
    Ուժեղ-ավելի ուժեղ, ամենաուժեղ

    Հեռու-ավելի հեռու, ամենահեռու

    վիթխարի-ավելի վիթխարի, ամենից վիթխարի

    Չնչին-ավելի չնչին, ամենաչնչին
  • Մոխրագույնով նշված բառերի ածանցներն առանձնացրեք, դրանցով նոր բառեր կազմեք։
    ան+թիվ-անխելք
    ան+քանակ-անտուն
    Բազում+ություն-արագություն
    մարդ+ուկ-արջուկ
  • Բալլադից դուրս գրեք ներգոյական հոլովով դրված 4 բառաձև։
    ծովի տակը, աշխարհում, նրա դիմաց, ամպերում։

“Համերգը”, Հ․ Թումանյան

1․ Բանաստեղծության միջից դուրս գրեք տրական հոլովով դրված 5 և բացառական հոլովով դրված 1 բառաձև։
գլխին, ավազին, ջրի, երգին, աղմուկին
ժայռից։
2․ Ինչո՞ւ է բանաստեղծությունը կոչվում «Համերգ»։
Բանաստեղծությունը կոչվում է համերգ, որովհետև վտակը և անտառը իբրև թե համերգ էին ունենում։
3․ Ըստ քեզ հեղինակն ինչո՞ւ է վտակին համեմատում մանուկի հետ, իսկ անտառին՝ ծերունու։

Հեղինակը վտակը համեմատում է վտակի հետ, որովհետև այն փոքր երեղայի նման վազում է խփում, շվշվացնում է, իսկ անտառը, մեշ մարդու նման այդ ամենինչին լուռ հետևում է։
4․ Ըստ հեղինակի ինչպիսին է ժայռը, փորձեք ինքներդ ժայռին նարագրել։

Ժայռը մտախոհ է և ընկած է իր մռայլ մքտերի մեջ։ Իմ պատկերացմամբ, ժայռը մեծ է, սև և վախենալու։
5․ Գրեք ստեղծագործական աշխատանք՝ «Ես և բնությունը» վերնագրով։ 

“Ես և բնությունը”
Մի անգամ ես գնացի անտառ։ Այնտեղ կային թփեր, ծառեր, սիրուն բարձր մոխրագույն ժայռեր և գետակ։ Ես որոշեցի ներքև գնալ՝ գետակի մոտ։ Այնտեղ շատ սիրուն էր, գետակը շվշվում էր ու վազում։ Օդը շատ մաքուր էր, և ես որոշեցի մի քիչ մնալ այդտեղ։ Գտա մի մեծ ծառ, պառկեցի այդ ծառի տակ, որովհետև այդտեղ շատ հով էր ու քնեցի։ Մի փոքր անց զարթնեցի, որովհետև թրիս վրա ին-որ բան զգացի։ Դա փոքրիկ սկյուռիկ էր, որ փորձում էր բարձրանալ ծառին։ Նա տեսավ ինձ, վախեցավ և արագ վազեց ծառի վրայով վերև։ Շատ հաճելի էր օրն անցկացնել անտառում՝ բնության գրկում։